پالمیرای ما

انگار مقدر شده که نشانه‌های تمدن باستانی خاور میانه نابود شود. داعش و جبر زمانه، و دولت‌های ضعیف و پرمدعا و مستبد مذهبی به این امر دامن زده‌اند. این جماعت مذهبی حتا با بقایای گذشته هم دشمنند. کسی نمی‌داند خودشان چه تحفه‌ای دارند. می‌گویند 4هزار اثر باستانی در اشغال داعش است. هترا با خاک یکسان شده و پالمیرا هم دارد نابود می‌شود. در پالمیرا آثاری از هنر اشکانیان هست یا بهتر است بگویم بود. این خبرها را بگذارید کنار نابودی منابع طبیعی تا معلوم شود چه فاجعه‌ای دارد اتفاق می‌افتد.

می‌گویند از 44 بلای آسمانی 34 موردش در ایران هست که مصیبت به بار می‌آورد. نظام مقدس را هم باید به این بلاها اضافه کرد. آتش‌سوزی‌های پی‌درپی در جنگل‌های زاگرس، خشک شدن تدریجی دریاچه‌ی ارومیه، کم‌آبی، فرسودگی آثار باستانی (یک کتیبه‌ی اورارتویی در سراب دارد نابود می‌شود و مسئولش می‌گوید ماکتش موجود است)، کشاورزی بی‌حاصل و هزار و یک اقدام احمقانه‌ی سیاسی و اجتماعی و طبیعی و تاریخی دیگر نشان می‌دهد چه خبر است.

روزی می‌رسد که فرزندان ما فقط عکس‌ها و فیلم‌های جاهای دیدنی کشورمان را می‌بینند و غبطه می‌خورند. اما شاید ککشان هم نگزد، چون دوران طلایی پساتحریم در راه است. عملکرد درخشان مسئولان که معلوم نیست چه مسئولیتی جز ویرانگری دارند، گمان نکنم تفاوت چندانی با اقدامات داعش داشته باشد. طبیعت را از ایران بگیری، دیگر مفت هم نمی‌ارزد. بشارت باد بر همگی که با این روند، ایران خراب‌آباد خواهد شد.

داعش؛بازگشت اسطوره

چند روز پیش که داشتم به عکس‌های مربوط به داعش فکر می‌کردم، با تماشای عکسی به خودم گفتم که ظاهر و باطنشان همین است. آدم را یاد غارنشینان و انسان‌های اولیه می‌اندازند و اعمالشان خلافش را ثابت نمی‌کند. ریش و پشم و مدل مویشان حاکی از دنیایی بدوی ‌است. نئاندرتال‌هاییکه در عصر جدید زندگی می‌کنند؛ آدم‌ها را را سر می‌برند و زنده در آتش می‌سوزانند؛ آثار باستانی، یادبودها و شهرها را نابود می‌کنند و خودشان را مامور می‌دانند که باید تمدنی جدید مبتنی بر آخرآلزمان ویرانگر بسازند.

اگر نازی‌ها موها را کوتاه نگه می‌داشتند تا انضباط نظامی را نشان دهند، توتالیترهای اسلام‌گرای قرن بیست‌و‌یکم شکل و شمایل گروه‌های متال را الگو قرار داده‌اند و به جای اجرای موسیقی‌های اعتراضی، حالا فعال سیاسی شده‌اند، با دشنه و شمشیر و شعله‌های آتش خدمت دشمنان می‌رسند و به تخیلات اساطیری یا به تعبیر الیاده‌، روایات مقدس تحقق بخشیده‌اند.

توتالیترهای جدید ظاهر و رفتار متفاوتی دارند. طبق سنت، شارب را کوتاه می‌کنند و ریش‌ می‌گذارند. پرچمشان «الله رسول محمد» است که ما وارونه می‌خوانیم. سفید در زمینه‌ای سیاه و سیاه در زمینه‌ای سفید. ماه و تاریکی شب در اساطیر چندان دل‌انگیز نیست. عوالم مخوفی دارد. عالم ارواح است وجنون‌آمیز. داعش بازگشت اسطوره به حوزه‌ی سیاست است.

یکی از خصایص اساطیری داعش استفاده از عناصر دراماتیک در نمایش خود یا قربانیان است. لباس اعدام داعش نارنجی و رنگ غروب است. در عکس‌هایی که می‌گیرند میزانسن و فیگور و القای وحشت نقش مهمی دارد. 21 نارنجی‌پوش بی‌گناه را پشت به دریای خاکستری ردیف می‌کنند که بالاسر هرکدامشان جلادی سیاه‌پوش با اقتدار تمام ایستاده است. این جماعت علاقه‌ی عجیبی به خشونت عریان دارند. جمع ضدین خشونت داعش با دین رحمت تاکیدی است بر امکان حیوانیت و بی‌رحمی ذاتی بنی‌بشر.

نوع خط داعش «ادیبی سوریه‌» است و قرآنی. خدا به خیر کند! داعش فرانکنشتاین نوظهور و اسطوره‌ای مدرن و ویرانگر است. آفتی زمینی با نیاتی آسمانی است. اگر شرش کم نشود، دنیا را به روز سیاه می‌نشاند.